ARFID: Wat is het en hoe kun je ermee omgaan?

Bieke Derdeyn
29 apr
3 minuten om te lezen

In de wereld van eetstoornissen is er een relatief onbekende maar steeds vaker voorkomende aandoening die het waard is om meer aandacht te krijgen: ARFID, oftewel Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder. Deze eetstoornis wordt gekarakteriseerd door een vermijdend en beperkend eetgedrag, waarbij het niet gaat om een zorg over het gewicht of uiterlijk, zoals bij andere eetstoornissen, maar om een intense afkeer of angst van bepaalde voedingsmiddelen en een beperkte keuze in wat men eet.

In dit blogbericht leg ik je uit wat ARFID is, welke symptomen ermee gepaard gaan en welke behandelmethoden beschikbaar zijn om ermee om te gaan.

Wat is ARFID?

ARFID is een eetstoornis die wordt gekenmerkt door een sterke vermijding van voedsel, wat kan leiden tot een aanzienlijk beperkte inname van voedingsstoffen. In tegenstelling tot andere eetstoornissen zoals anorexia nervosa, draait ARFID niet om een verstoord lichaamsbeeld of angst voor gewichtstoename. Mensen met ARFID hebben vaak moeite met het eten van verschillende soorten voedsel en dit kan zowel volwassenen als kinderen treffen.

Om te spreken van ARFID moet er te weinig en/of te eenzijdig gegeten worden samen met minstens één van volgende kenmerken:

Afwijkingen in groei en gewicht
Duidelijke voedingstekorten
Afhankelijk van sondevoeding en/of supplementen
Aanwezigheid van psychosociale problemen

Het gaat dus over een eetproblematiek waarbij zo selectief en/of restrictief wordt gegeten dat er medische en/of psychosociale problemen ontstaan.

De 3 subtypes van ARFID

ARFID is een complexe eetstoornis die zich op verschillende manieren kan uiten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie subtypes, afhankelijk van de onderliggende redenen. Elk subtype heeft zijn eigen kenmerken en benaderingen voor behandeling.

Sensorische gevoeligheid
Mensen die dit subtype van ARFID hebben, vermijden bepaalde voedingsmiddelen vanwege de textuur, smaak, geur of kleur. Deze sensorische overgevoeligheid speelt een belangrijke rol in hun beperkte dieet. Het kan daardoor moeilijk zijn om nieuwe voedingsmiddelen te proberen, omdat hun zintuigen vaak in overdrive staan wanneer ze bepaalde etenswaren waarnemen.

Negatieve eetervaringen
Dit subtype wordt gekarakteriseerd door mensen die door een negatieve of traumatische eetervaring angst ontwikkelen voor voedsel. De persoon associeert voedsel met onplezierige of beangstigende gebeurtenissen (bv. stikken, overgeven, buikpijn of andere onaangename lichamelijke reacties) na het eten en ontwikkelt een afkeer of angst om te eten. Dergelijke eetervaringen kunnen al op jonge leeftijd plaatsvinden en invloed hebben op de eetgewoonten van de persoon.
Beperkte eetlust of interesse in eten
Bij dit subtype eten mensen gewoonweg heel weinig of hebben ze nauwelijks honger, wat resulteert in een extreem beperkt dieet. Dit subtype wordt vaak gezien bij mensen die niet per se een angst of afkeer voor voedsel hebben, maar die simpelweg weinig motivatie voelen om te eten, wat kan leiden tot gewichtsverlies of voedingstekorten.

Multidisciplinaire behandeling bij ARFID

De behandeling van ARFID is maatwerk. Afhankelijk van de ernst van de aandoening en de specifieke situatie van de persoon is een multidisciplinaire aanpak nodig. De onderliggende angst of afkeer van voedsel kan worden behandeld, maar ook de medische toestand moet worden gemonitord.

Huisarts of kinderarts: Dit is het eerste aanspeekpunt wanneer je een vermoeden hebt van ARFID. Je huisarts of kinderarts kan de lichamelijke gezondheid evalueren zoals het risico op ondervoeding, tekorten opsporen via een bloedafname, verstoring van de groei, eventuele maag-darmproblemen of allergieën...
Psycholoog: Deze persoon kan helpen om de negatieve gedachten en gedragingen die gepaard gaan met het vermijden van voedsel te identificeren en te veranderen met behulp van cognitieve gedragstherapie (CGT). Bij traumatische of negatieve eetervaringen kan Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) een waardevolle aanvulling zijn op CGT.
Diëtist: Een diëtist kan een belangrijke rol spelen in het creëren van een gebalanceerd eetpatroon zodat men de noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgt. Indien nodig gebeurt dit aan de hand van supplementen of bijvoeding. Daarnaast kan gewerkt worden aan stapsgewijze blootstelling aan nieuwe voeding, ook wel 'exposure' genoemd.
Logopedist: Soms kunnen er fysieke problemen of belemmeringen zijn in de mondmotoriek die normaal eten of drinken moeilijker maken. Een logopedist kan strategieën bieden om de mondbewegingen tijdens het eten te verbeteren zoals ademhalingstechnieken tijdens het eten of het verbeteren van de kauw- en sliktechnieken.